Κρεατίνη Γουανίδινο Οξεϊκό

Σκοπός

Το γουανιδινοοξικό (guanidinoacetate, GA) αποτελεί πρόδρομη ένωση της κρεατίνης, η οποία σχηματίζεται στο συκώτι και το πάγκρεας από την αργινίνη και την γλυκίνη. Στην βιοσύνθεση της κρεατίνης συμμετέχουν δυο ένζυμα: το AGAT (arginine-glycine amidinotransferase) και  to GAMT (guanidinoacetate methyltransferase). Mε την βοήθεια ενός μεταφορέα (CRTR) η κρεατίνη κατανέμεται στον εγκέφαλο και τους μυς. Στον εγκέφαλο και τους μυς η κρεατίνη και η ‘φώσφο-κρεατίνη’ λειτουργούν ως αποθήκες χημικής ενέργειας. Η κρεατίνη μεταβολίζεται σε κρεατινίνη και απεκρίνεται στα ούρα. Στον εγκέφαλο η συγκέντρωση της κρεατίνης μπορεί να προσδιοριστεί με MRS. Διαταραχές που σχετίζονται με την βιοσύνθεση της κρεατίνης ή την μεταφορά της είναι οι εξής:

• GAMT (guanidinoacetate methyltransferase) deficiency
• AGAT (arginine-glycine amidinotransferase) deficiency
• Creatine transporter (CRTR) deficiency

Τα κλινικά χαρακτηριστικά των παραπάνω διαταραχών είναι τα εξής:

• Ψυχοκινητική καθυστέρηση
• Αυτισμός
• Ακινησία
• Υπερκινητικότητα
• Καθυστέρηση ομιλίας
• Επιληψία

Αρχή της μεθόδου

Αφού προηγηθεί αποπρωτείνωση του πλάσματος ή των ούρων, η κρεατίνη και το γουανιδινοοξικό σχηματίζουν με βουτανόλη/ακέτυλοχλωρίδιο (90:10) παράγωγα βουτυλεστέρων, τα οποία μετά από ξήρανση και ανασύσταση προσδιορίζονται με δίδυμος Φασματομετρία Μάζας (Tandem MS) με βάση την μετάπτωση 188.1→89.95 (κρεατίνη) και 174.1→101.0 (γουανιδινοοξικό) .

Δειγματοληψία

Πλάσμα

1. Φλεβοπαρακέντηση και λήψη περίπου 2 ml ολικού αίματος.

2. Μεταφορά σε φιαλίδιο γενικής αίματος (με EDTA ως αντιπηκτικό).

3. Φυγοκέντρηση για 10 min στις 6000 rpm και λήψη υπερκειμένου (πλάσματος).

4. Αποθήκευση δείγματος σε κατάψυξη (-20^οC) μέχρι την αποστολή στο εργαστήριο.

5. Aποστολή στο εργαστήριο με παγοκύστες ή πάγο.  

Ούρα

Κατά προτίμηση ούρα συλλογής 24 ωρών. Εάν δεν είναι εφικτό, δείγμα τυχαίας ούρησης. 

• Ελάχιστη απαιτούμενη ποσότητα δείγματος: 500 μL ολικό αίμα ή 200 μL πλάσμα ή 200 μL ούρα
• Συνθήκες μεταφοράς : σε ξηρό πάγο ή με παγοκύστες

Διαχείριση αποτελεσμάτων

• Ανάλυση: Δευτέρα έως Παρασκευή.
• Χρόνος αναφοράς αποτελεσμάτων : 2 ημέρες από την λήψη του δείγματος.
• Χρόνος συντήρησης των δειγμάτων στο εργαστήριο: 2 μήνες. 

Τιμές αναφοράς

Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται οι φυσιολογικές τιμές της κρεατίνης και του γουανιδινοοξικού. 

Ποιοτικός έλεγχος

• Το εργαστήριο εφαρμόζει εσωτερικό ποιοτικό έλεγχο αναλύοντας δείγματα που προέρχονται από ανεξάρτητο κατασκευαστή.
• Εξωτερικός ποιοτικός έλεγχος πραγματοποιείται με συμμετοχή του εργαστηρίου στα Διεργαστηριακά Προγράμματα Ποιοτικού Ελέγχου, του European Research Network for diagnosis and treatment of Inherited disorders of Metabolism (ERNDIM).
• Special Assays in Serum

Αναλύονται 8 δείγματα κάθε χρόνο με τιμές από φυσιολογικές έως παθολογικές.

Επεξήγηση αποτελεμάτων –Αναφορά

Για την ορθή αξιολόγηση των αποτελεσμάτων είναΙ απαραίτητη η συμπλήρωση ιστορικού το οποίο περιλαμβάνει: Συμπτώματα, φαρμακευτική αγωγή, λήψη δείγματος πριν ή μετά από γεύμα. Η ορθή λήψη και προετοιμασία του δείγματος είναι απαραίτητη για την ορθή εξαγωγή συμπερασμάτων. 

Σε περίπτωση παθολογικού αποτελέσματος, δίνεται αναφορά με  λεπτομερή επεξήγηση των αποτελεσμάτων, στοιχεία διαφορικής διάγνωσης και περαιτέρω συμπληρωματικές διαγνωστικές εξετάσεις. 

Βιβλιογραφία

1. Ο.Α. Bodamer, S.M. Bloesch, A.R. Gregg, S. Stockler-Ipsiroglu, W.E. O’Brien. Analysis of guanidinoacetate and creatine by isotope dilution electrospray tandem mass spectrometry, Clinica Chimica Acta, 2001, 308, 173-178.
2. C. Stromberger, O.A. Bodamer, S. Stockler-Ipsiroglu. Clinical characteristics and diagnostic clues in inborn errors of creatine metabolism, Journal of Inherited Metabolic Diseases, 2003, 22, 299-308.
3. F. Nasrallah, M. Feki, N. Kaabachi. Creatine and creatine deficiency syndromes: Biochemical and clinical aspects, Pediatric Neurology, 2010, 42, 163-171.