Μεταβολίτες Βιταμίνης Β6

Σκοπός

Η βιταμίνη Β6 είναι ένας γενικός όρος, ο οποίος αναφέρεται σε έξι ενώσεις, που μοιράζονται μία κοινή δομή με χημικές τροποποιήσεις: πυριδοξίνη (PN), πυριδοξαμίνη (PM), πυριδοξάλη (PL) και τα φωσφορυλιωμένα παράγωγά τους: 5′-φωσφορική πυριδοξίνη (PNP), 5′-φωσφορική πυριδοξαμίνη (PMP) και 5′- φωσφορική πυριδοξάλη (PLP).

Το PLP είναι η μορφή συνένζυμου της βιταμίνης Β6 που χρησιμεύει ως συμπαράγωγο σε περισσότερες από 160 διαφορετικές ενζυμικές αντιδράσεις.

Τα περισσότερα ένζυμα που εξαρτώνται απο το  PLP εμπλέκονται στη βιοσύνθεση και την αποικοδόμηση των αμινοξέων. Διαδραματίζουν  σημαντικό ρόλο στο μεταβολισμό των νευροδιαβιβαστών, όπως ντοπαμίνη, σεροτονίνη, γλυκίνη, γλουταμινικό οξύ και γ-αμινοβυτρικό οξύ (GABA), αλλά και των οργανικών οξέων, της Γλυκόζης, των φωσφολιπιδίων και των Λιπαρών Οξέων.

Ενώ η μεμονωμένη ανεπάρκεια  B6είναι ασυνήθιστη, εμφανίζεται συνήθως σε συνδυασμό με ανεπάρκεια άλλων βιταμινών του συμπλόκου Β. Χαμηλά επίπεδα  B6 έχουν  αναφερθεί σε χρήστες αντισυλληπτικών, καπνιστές, αλκοολισμό και ασθενείς με κοιλιοκάκη ή διαβήτη. Aνεπάρκεια βιταμίνης Β6 μπορεί να προκύψει από μεταλλάξεις που προκαλούν μείωση της παραγόμενης Β6, σφάλματα του μεταβολισμού που προκαλούν συσσώρευση ενδιάμεσων προϊόντων που αντιδρούν με PLP, και πρόσληψη φαρμάκων που μειώνουν τη διαθεσιμότητα PLP.

Χαμηλή PLP πλάσματος έχει παρατηρηθεί σε διάφορες καταστάσεις, συμπεριλαμβανομένης της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, φλεγμονώδους νόσου του εντέρου, καρδιαγγειακές παθήσεις συμπεριλαμβανομένου του εγκεφαλικού επεισοδίου, του διαβήτη), της φλεβικής θρόμβωσης και του καρκίνου.

Κλινική χρησιμότητα στη ΔΙΑΓΝΩΣΗ

• Μεταβολικών νοσημάτων που σχετίζονται με την ομοιόσταση της Β6.
• Επιληψία εξαρτώμενη από την πυριδοξίνη (PDE)
• Hyperprolinaemia Type II (HP II)
• Επιληψία εξαρτώμενη από το PLP – έλλειψη του ενζύμου PNPO
• Congenital Hypophosphatasia
• Καρδιαγγειακά νοσήματα
• Σακχαρώδη Διαβήτη
• Χρόνια Νοσήματα

Αρχή της μεθόδου

Ο ποσοτικός προσδιορισμός της Β6 στο πλάσμα, πραγματοποιείται με Υγρή Χρωματογραφία Υψηλής Πιέσεως (HPLC) και Δίδυμη Φασματομετρία Μάζας (HPLC/ Tandem MS). Προσδιορίζονται οι βασικοί μεταβολίτες της Β6 (PLP και  PL).

Προετοιμασία του ασθενούς – Δειγματοληψία

0.5 ml πλάσματος τοποθετούνται σε απλό σωληνάριο προστατευμένο απο φώς (αλουμινόχαρτο) και διατηρείται σε βαθειά κατάψυξη (-20^ο C / -80^o C)  μέχρι την αποστολή του στο εργαστήριο.

• Μέγιστος χρόνος για αποστολή στο εργαστήριο: 24 ώρες
• Ελάχιστη απαιτούμενη ποσότης δείγματος: 500 μl.
• Συνθήκες μεταφοράς: σε ξηρό πάγο ή με παγοκύστες.

 Διαχείριση αποτελεσμάτων

• Πραγματοποίηση αναλύσεως: Δευτέρα έως Παρασκευή.
• Χρόνος αναφοράς αποτελεσμάτων: 10 εργάσιμες ημέρες.
• Χρόνος συντήρησης των δειγμάτων στο εργαστήριο: 2 μήνες.

Τιμές  αναφοράς

Στον πίνακα 1 παρουσιάζονται οι φυσιολογικές τιμές PLP (nmol/lit) κατά ηλικία.

Ποιοτικός έλεγχος  

Το εργαστήριο εφαρμόζει εσωτερικό ποιοτικό έλεγχο

Επεξήγηση αποτελεσμάτων – Αναφορά

Για την ορθή αξιολόγηση των αποτελεσμάτων είναι απαραίτητη η συμπλήρωση Ιστορικού, το οποίο πρέπει να περιλαμβάνει:

• Ηλικία του ασθενούς
• Σε περίπτωση νεογνού, το βάρος γεννήσεως και την ηλικία κυήσεως
• Άλλες Κλινικές πληροφορίες (συμπτώματα, πιθανή υποψία νοσήματος)
• Φαρμακευτική αγωγή
• Διατροφή

Σε περίπτωση παθολογικού αποτελέσματος, δίνεται αναφορά με λεπτομερή επεξήγηση των αποτελεσμάτων και της σημασίας τους, στοιχεία διαφορικής διάγνωσης και προτάσεις για περαιτέρω συμπληρωματικές διαγνωστικές εξετάσεις.

Βιβλιογραφία

M. Wilson et al J. Inherit Metab Dis 2019;42:629-646